I. Giới thiệu và bối cảnh
Biện pháp rèn kỹ năng nói và nghe về vấn đề xã hội cho học sinh lớp 10 theo SGK mới được đề xuất nhằm đáp ứng yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Chương trình này hướng tới phát triển toàn diện năng lực học sinh, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp và kỹ năng xã hội. Tuy nhiên, thực tế cho thấy học sinh THPT còn hạn chế trong việc thể hiện quan điểm và tham gia thảo luận. Do đó, việc rèn luyện kỹ năng nói và kỹ năng nghe trở nên cấp thiết.
1.1. Mục tiêu của biện pháp
Mục tiêu chính của biện pháp là giúp học sinh phát triển năng lực giao tiếp, từ đó hình thành phẩm chất, thái độ, và lối sống văn hóa. Biện pháp này dựa trên cơ sở khoa học về phương pháp giảng dạy và thực tiễn giáo dục, nhằm khắc phục những hạn chế của phương pháp truyền thống.
1.2. Sự cần thiết của biện pháp
Theo Chương trình GDPT 2018, kỹ năng nói và kỹ năng nghe là hai trong bốn kỹ năng cốt lõi cần được phát triển. Tuy nhiên, thời lượng dành cho việc rèn luyện các kỹ năng này trong chương trình hiện tại còn hạn chế. Điều này dẫn đến việc học sinh không được thực hành đủ, gây khó khăn trong việc thể hiện quan điểm và tham gia thảo luận.
II. Các giải pháp cụ thể
Biện pháp đề xuất bao gồm bốn giải pháp chính, mỗi giải pháp đều hướng tới việc rèn luyện kỹ năng nói và kỹ năng nghe thông qua các hoạt động thực tiễn và sáng tạo.
2.1. Rèn kỹ năng nói nghe gắn với hoạt động quan sát và phân tích mẫu
Giải pháp này tập trung vào việc hướng dẫn học sinh quan sát và phân tích các mẫu hoạt động nói - nghe thông qua video. Học sinh được hướng dẫn cách nắm bắt nội dung, đánh giá quan điểm, và thực hành các kỹ năng này trong các tình huống cụ thể như thuyết trình và thảo luận.
2.2. Rèn kỹ năng nói nghe gắn với hình thức học tập theo dự án
Học tập theo dự án giúp học sinh phát huy tính tự lực và sáng tạo. Học sinh được tham gia vào các dự án thực tế, từ đó rèn luyện kỹ năng hợp tác và kỹ năng giải quyết vấn đề. Giải pháp này cũng khuyến khích học sinh sử dụng công nghệ thông tin để tìm kiếm và trình bày thông tin.
2.3. Rèn kỹ năng nói nghe gắn với hoạt động tranh biện
Tranh biện là hoạt động giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giao tiếp. Học sinh được chia thành các nhóm để thảo luận và phản biện về các vấn đề xã hội. Qua đó, học sinh học cách lắng nghe, tôn trọng ý kiến của người khác, và thể hiện quan điểm cá nhân một cách thuyết phục.
2.4. Rèn kỹ năng nói nghe gắn với việc sử dụng công nghệ thông tin
Công nghệ thông tin được sử dụng để hỗ trợ học sinh trong việc tìm kiếm thông tin và trình bày ý tưởng. Các phần mềm như Canva và PowerPoint giúp học sinh thiết kế bài thuyết trình một cách chuyên nghiệp. Giải pháp này cũng khuyến khích học sinh tự học và phát triển kỹ năng sống thông qua việc sử dụng công nghệ.
III. Kết quả và đánh giá
Các giải pháp đã mang lại hiệu quả tích cực trong việc rèn luyện kỹ năng nói và kỹ năng nghe cho học sinh. Học sinh trở nên tự tin hơn trong việc thể hiện quan điểm và tham gia thảo luận. Đồng thời, các giải pháp cũng góp phần nâng cao chất lượng dạy học theo Chương trình GDPT 2018.
3.1. Hiệu quả đối với học sinh
Học sinh đã cải thiện đáng kể kỹ năng giao tiếp và kỹ năng xã hội. Các hoạt động như tranh biện và học tập theo dự án giúp học sinh phát triển tư duy phản biện và kỹ năng hợp tác. Học sinh cũng trở nên chủ động hơn trong việc tìm kiếm và sử dụng thông tin.
3.2. Hiệu quả đối với giáo viên
Giáo viên được trang bị thêm các phương pháp giảng dạy hiện đại, giúp nâng cao hiệu quả dạy học. Việc sử dụng công nghệ thông tin cũng giúp giáo viên quản lý và đánh giá quá trình học tập của học sinh một cách hiệu quả hơn.
