I. 5 Giải pháp giúp học sinh tiếp cận văn bản nghị luận hiệu quả
Văn bản nghị luận là một thể loại văn học đặc biệt, dùng lí lẽ, phán đoán, chứng cứ để bàn luận về một vấn đề nào đó (chính trị, xã hội, văn học nghệ thuật, triết học, đạo đức). Tuy nhiên, việc dạy và học văn bản nghị luận gặp nhiều khó khăn do nội dung thường là các vấn đề có tính chất thời sự, chính trị, văn học nghệ thuật, triết học, đạo đức tương đối rộng với tầm hiểu biết của học sinh. Mặt khác, văn nghị luận thường khô khan, ít phù hợp với tâm lí và nhận thức của học sinh, ít tính văn chương khó đi vào cảm xúc của người đọc.
1.1. Tìm hiểu bối cảnh lịch sử và hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm
Tác phẩm văn học bao giờ cũng mang trên mình dấu ấn của một thời kì lịch sử nhất định. Vì vậy, việc tìm hiểu bối cảnh lịch sử và hoàn cảnh sáng tác bao giờ cũng là một yêu cầu có tính nguyên tắc. Dạy - học tác phẩm văn nghị luận, việc tìm hiểu bối cảnh lịch sử và hoàn cảnh sáng tác là việc vô cùng quan trọng.
1.2. Bám sát nội dung và hình thức văn bản để triển khai
Tìm hiểu nghiên cứu bất kì một tác phẩm văn học nào, người dạy cũng phải tiến hành trực tiếp trên hai phương diện nội dung và hình thức. Đây cũng là căn cứ khoa học nhất để người tiếp nhận lĩnh hội tác phẩm.
II. Hướng tiếp cận theo đặc trưng thể loại
Văn bản nghị luận có ba đặc trưng: tính bình giá công khai, tính lập luận chặt chẽ và tính truyền cảm. Người dạy cần giúp học sinh hiểu rõ các đặc trưng này để có thể tiếp cận văn bản một cách hiệu quả.
2.1. Tính bình giá công khai
Người nói, người viết bao giờ cũng bộc lộ công khai, rõ ràng trực tiếp quan điểm, thái độ của mình trước một vấn đề nào đó.
2.2. Tính lập luận chặt chẽ
Để bày tỏ chính kiến, giải thích, thuyết phục và động viên mọi người tham gia vào việc giải quyết những vấn đề thời sự nóng hổi của đất nước.
III. Tạo không khí văn chương cho giờ học
Để tạo không khí văn chương cho bài dạy, giáo viên có thể sử dụng nhiều cách: kể chuyện giai thoại, kể chuyện danh nhân, kể chuyện lịch sử một cách lôi cuốn, hấp dẫn, đúng lúc, đúng chỗ kèm theo những lời bình luận sâu sắc, phù hợp với nội dung của bài học.
3.1. Kể chuyện giai thoại
Giáo viên có thể kể những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của các nhà văn, nhà thơ để giúp học sinh hiểu rõ hơn về tác phẩm.
3.2. Kể chuyện lịch sử
Giáo viên có thể kể những câu chuyện về lịch sử để giúp học sinh hiểu rõ hơn về bối cảnh lịch sử và hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.
IV. Ứng dụng thực tiễn
Việc dạy và học văn bản nghị luận không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về tác phẩm mà còn giúp họ phát triển kỹ năng phân tích, đánh giá và trình bày.
4.1. Phát triển kỹ năng phân tích
Học sinh có thể phát triển kỹ năng phân tích bằng cách đọc và phân tích các văn bản nghị luận.
4.2. Phát triển kỹ năng trình bày
Học sinh có thể phát triển kỹ năng trình bày bằng cách trình bày các ý kiến và quan điểm của mình về các vấn đề thời sự.
V. Kết luận
Việc dạy và học văn bản nghị luận là một phần quan trọng của chương trình giáo dục. Giáo viên cần giúp học sinh hiểu rõ hơn về tác phẩm và phát triển kỹ năng phân tích, đánh giá và trình bày.
