I. Sáng kiến kinh nghiệm lớp 1
Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện tại Trường Tiểu học Châu Văn Liêm, tập trung vào việc xây dựng câu hỏi trắc nghiệm nhằm phát triển kỹ năng đọc hiểu cho học sinh lớp 1 thông qua sách Tiếng Việt bộ Cánh Diều. Đề tài này xuất phát từ thực trạng kỹ năng đọc hiểu của học sinh lớp 1 còn hạn chế, với tỷ lệ đạt yêu cầu chỉ 45% trong năm học 2022-2023. Phương pháp trắc nghiệm được áp dụng nhằm cải thiện tính khách quan trong đánh giá, đồng thời giúp học sinh rèn luyện tư duy logic và phản xạ ngôn ngữ.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ
Mục đích chính của đề tài là xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm để phát triển kỹ năng đọc hiểu cho học sinh lớp 1. Nhiệm vụ bao gồm nghiên cứu lý luận về kỹ năng đọc hiểu, phân tích nội dung sách Tiếng Việt, thiết kế câu hỏi trắc nghiệm phù hợp, và thực nghiệm áp dụng vào giảng dạy. Đối tượng nghiên cứu là 36 học sinh lớp 1/9, với phạm vi thực hiện tại Trường Tiểu học Châu Văn Liêm trong năm học 2023-2024.
1.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Phương pháp định tính bao gồm phân tích nội dung sách và phỏng vấn giáo viên, học sinh. Phương pháp định lượng được áp dụng thông qua thiết kế và thực nghiệm các câu hỏi trắc nghiệm, từ đó đánh giá hiệu quả của hệ thống câu hỏi trong việc nâng cao kỹ năng đọc hiểu.
II. Cơ sở lý luận về kỹ năng đọc hiểu
Kỹ năng đọc hiểu được định nghĩa là khả năng tiếp nhận, xử lý và phản ánh nội dung văn bản, đóng vai trò then chốt trong giáo dục tiểu học. Theo Nguyễn Thanh Hùng (2016), đọc hiểu không chỉ là thu nhận thông tin mà còn yêu cầu tư duy phức hợp, bao gồm phân tích và liên tưởng. Phương pháp trắc nghiệm được xem là công cụ hiệu quả để đánh giá kỹ năng này, với tính khách quan và độ chính xác cao.
2.1. Tầm quan trọng của kỹ năng đọc hiểu
Kỹ năng đọc hiểu giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả và phát triển năng lực tư duy. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), rèn luyện kỹ năng này từ lớp 1 tạo nền tảng vững chắc cho quá trình học tập suốt đời. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm trình độ ngôn ngữ, động cơ học tập, chất lượng giảng dạy và tài liệu học tập.
2.2. Phương pháp trắc nghiệm trong giáo dục
Phương pháp trắc nghiệm mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tính khách quan và khả năng đánh giá đồng bộ. Theo Hughes (2003), trắc nghiệm giúp giáo viên nhận diện chính xác mức độ hiểu biết của học sinh, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.
III. Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm
Hệ thống câu hỏi trắc nghiệm được thiết kế dựa trên nguyên tắc phù hợp với nội dung và độ tuổi học sinh lớp 1. Các câu hỏi được phân loại thành nhận biết thông tin cơ bản, tổng hợp, phân tích và khái quát. Thực nghiệm áp dụng trên 36 học sinh lớp 1/9 cho thấy sự cải thiện rõ rệt về kỹ năng đọc hiểu.
3.1. Nguyên tắc thiết kế câu hỏi
Các câu hỏi trắc nghiệm được thiết kế theo nguyên tắc đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh lớp 1. Câu hỏi tập trung vào việc kiểm tra khả năng nhận biết, phân tích và tổng hợp thông tin từ văn bản.
3.2. Kết quả thực nghiệm
Kết quả thực nghiệm cho thấy tỷ lệ đúng của học sinh tăng đáng kể sau khi áp dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm. Điều này chứng minh hiệu quả của phương pháp trong việc phát triển kỹ năng đọc hiểu và nâng cao chất lượng giáo dục.
